YAZILAR

Kamu İhalelerinde Aşırı Düşük Teklifler-II

Kamu ihale sözleşmesinin ifası konusunda tereddüt yaratacak atipik fiyat olarak tanımlanan aşırı düşük tekliflerin sağlıklı işleyen bir piyasa yapısında bulunması beklenmemektedir. Ancak buna rağmen Türkiye’de ve çeşitli uluslararası uygulamalarda bu durumun ihale sürecinde ortaya çıkan bir sorun olarak belirdiği görülmektedir. Bu durumda, ihale sürecine katılan bir isteklinin aşırı derecede düşük bir fiyat teklif etmesinin nedenleri üzerinde durulmalıdır. Aşırı düşük teklife yol aşan nedenler istekliden kaynaklanabileceği gibi ihaleyi yapan idareden de kaynaklanabilir.

Bir ihale sürecinde aşırı düşük teklif tespit edilmesi sadece istekliden kaynaklanan bir durum olmayabilir. Daha farklı bir ifadeyle, idare tarafından aşırı düşük olarak değerlendirilen her teklif bu nitelikte olmayabilir. Bu durumun temel nedeni idare tarafından yanlış yaklaşık maliyet hesaplanmasıdır. İhtiyacın doğru tespit edilmesinin dışında, buradaki kasıt buna ilişkin fiyatların doğru bulunamamasıdır. Örneğin Türkiye’de yapım işleriyle ilgili olarak kamu idarelerinin belirlediği birim fiyatların piyasa fiyatından yüksek olması nedeniyle, bu birim fiyatlarla hazırlanan yaklaşık maliyetlere esas ihalelerde, birçok teklif aşırı düşük olarak değerlendirilmektedir. Buna benzer durumlarda gerçek bir düşüklükten söz etmek mümkün değildir.

İhale sürecinde aşırı düşük teklif verilmesini gerektiren bir diğer durum, bazı isteklilerin avantajlı koşullara sahip olması ve bunu kullanmasıdır. Örneğin belirli alanlardan alınan doğrudan yardım veya vergi muafiyeti gibi devlet destekleri bu koşulların tipik örneğini oluşturmaktadır. Bu tür avantajı olan isteklilerin önemli ölçüde düşük teklif verecekleri açıktır.