YAZILAR

Kamu İhale Uygulamalarından Kaynaklanan Uyuşmazlıklar-I: İdari Uyuşmazlıklar

Kamu ihale işlemleri birçok parametre içerdiğinden bu işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıklar da farklı hukuki dayanak noktaları bulabilir. İhale işlemleri sıklıkla idari denetime veya idari yargılamaya konu olsa da özellikle sözleşme uygulamaları konusunda hukuk yargılaması ve sürece ilişkin suç tipleri nedeniyle ceza yargılaması da önemlidir.  

Öncelikle idari uyuşmazlıklar başlığı incelendiğinde akla ilk olarak ihale ilanı ve dokümanından kaynaklanan sorunlar gelir. Bu çerçevede ilan ve doküman arasındaki uyumsuzluk önemli bir aykırılık konusudur. İhale dokümanı düzenlemelerinin ihaleye katılımda optimum bir denge sağlaması gerekir. Buradan hareketle de asgari rekabet şartları önemlidir. Özellikle teknik şartnamede marka ve model belirtilmesi veya açıkça böyle bir aykırılık olmasa da herhangi bir ürünün tarif veya işaret edilmesi hukuka aykırı olacaktır.

İkinci olarak teklif değerlendirmesi aşamasından söz edilebilir. Bu aşamada değerlendirme dışı bırakılması gereken teklifin değerlendirmeye alınması veya geçerli teklifin değerlendirme dışı bırakılması temel uyuşmazlık konularındandır. İdareler ihale dokümanında belirtilen yeterlik kriterlerini bütün istekliler için eşit sonuç doğuracak şekilde kurgulamak ve uygulamak zorundadır. Bu nedenle geçerli teklif tespiti önemli sonuçlar doğuran idari işlemlerdendir.

Teklif değerlendirmesi aşamasındaki önemli sorunlardan birisi de aşırı düşük teklif değerlendirmesidir. Gerçekten de 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’ndan kaynaklanan uyuşmazlıklarda anılan Kanun’un 38’inci maddesinin önemli bir yeri bulunmaktadır. Teklifin kabulü veya reddine dayanan bu işlem taraflar arasındaki sıklıkla uyuşmazlık çıkarır.

İdari aşamadaki uyuşmazlıklar çerçevesinde değinilmesi gereken son konu kamu ihalelerinden yasaklamadır. Kamu İhale Kanunu’nun 17’nci maddesinde yer alan yasak fiil ve davranışta bulunanlar ile üzerine ihale yapıldığı halde sözleşme imzalamayanların kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanacağı yasal olarak düzenlenmiştir. İdarelerin bu idari yaptırımını hukuka uygun kullanıp kullanmadıkları konusunda önemli tartışmalar bulunmaktadır.