YAZILAR

Kamu İhale Uygulamalarından Kaynaklanan Uyuşmazlıklar-II: Hukuki Uyuşmazlıklar

Kamu ihale hukuku alanına bakıldığında akla ağırlıklı olarak ihale aşaması gelse de zamansal olarak daha uzun bir süreç kamu ihale sözleşmesinin uygulanmasıdır. Kamu ihale sözleşmeleri idarenin özel hukuk sözleşmeleri olarak tanımlanmakta olup bu sözleşmelerden kaynaklanan uyuşmazlıklar hukuk yargılamasında çözümlenmektedir. Bu nedenle konunun da kısaca irdelenmesi gerekir.

Kamu ihale sözleşmelerinden kaynaklanan en önemli uyuşmazlık konusu tarafların edim yükümlülükleri konusunda temerrüde düşmeleridir. İlk olarak yüklenicinin sorumluluklarına bakıldığında temel edimin sözleşme konusu işin bitirilip teslim edilmesi önemlidir. Bunun da yine sözleşmesinde belirtilen sürelerde yapılması gerekir. Aksi takdirde yüklenici mütemerrit olacaktır. Yüklenicinin sorumluluklarını yerine getirmemesinin yaptırımı sözleşmenin feshi, kesin teminatın gelir kaydedilmesi ve yüklenicinin kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmasıdır. Görüldüğü üzere çok ciddi yaptırımları olan bu işlemin sözleşmesine ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun emredici hükümlerine aykırı olmaması gerekir.

Kamu ihale sözleşmeleri idarelere de borç yükler. Bu borçlardan en önemlisi sözleşmesinde belirtilen sürede ödeme yapılmasıdır. Eğer bu ödemeler yapılmazsa idare de yüklenicinin ihtarıyla temerrüde düşmüş olur. Bu durumda da yüklenicinin bazı haklarının olduğunun belirtilmesi gerekir. Öncelikli olarak belirtilmelidir ki, idarenin temerrüdüne ilişkin Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nda düzenleme yoktur. Bu durumda Türk Borçlar Kanunu’nun tamamlayıcılığından yararlanılır. Dolayısıyla da idarenin temerrüdü yükleniciye sözleşmeden dönme ve ilgisine göre müspet veya menfi zararını talep etme hakkı verir.

Yukarıdaki tespitler yanında kamu ihale sözleşmeleri uygulamalarında fiyat farkı uygulamaları, projelerin uygunluğu, revize projeler, yeni birim fiyat tespiti gibi konular da taraflar arasında uyuşmazlık konusu olur. Bu nedenle idarelerin ihale şartname ve sözleşme hazırlığına özen göstermeleri, isteklilerin de teklif aşamasında bu belgeler bütününü iyi analiz etmeleri gerekir.